Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tiêu chảy cấp và cách chăm sóc

Bệnh tiêu chảy cấp rất hay thường gặp ở trẻ em. Tiêu chảy cũng là nguyên nhân chính có thể khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. Khi bé bị bệnh thường sẽ ăn rất ít như vậy thì sẽ không đủ cung cấp dinh dưỡng cần thiết trong ngày. Và chính bệnh này đã dẫn đến nguyên nhân gây tử vong ở trẻ dưới 4 tuổi ở các nước đang phát triển. Vậy chúng ta cùng tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết trẻ bị tiêu chảy cấp và cũng như cách chăm sóc con khi bệnh này.

Mục lục

Bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em là gì?

Tiêu chảy là tình trạng trẻ đi ngoài phân thưa từ 3 lần trở lên trong ngày, đây là bệnh thường gặp. Đặc biệt là ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Trung bình mỗi trẻ em dưới 5 tuổi bị tiêu chảy khoảng 3 lần/năm. Ở một số khu vực không đảm bảo vệ sinh, con số này có thể cao hơn gấp nhiều lần.

Tiêu chảy cấp là một trong các nguyên nhân khiến gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Hàng năm, trên thế giới có từ 3 đến 5 triệu trẻ em tử vong vì tiêu chảy. Tiêu chảy còn có thể gây suy dinh dưỡng và nhiễm trùng tạo thành một vòng luẩn quẩn; không chỉ gây thiệt hại lớn cho gia đình mà còn cho xã hội.

Đường lây truyền của bệnh tiêu chảy cấp

Tiêu chảy cấp thường lây lan qua phân qua thức ăn, nước uống bị ô nhiễm hoặc do tiếp xúc trực tiếp với phân bị nhiễm bệnh xâm nhập vào miệng.

Một số hành vi thúc đẩy lây lan mầm bệnh như: không cho trẻ bú bình sữa không đảm bảo vệ sinh. Sau khi đi ngoài về không rửa tay trước khi chế biến thức ăn cho trẻ hoặc thức ăn bị nhiễm mầm bệnh, bỏ phân không hợp vệ sinh.

Trẻ bị tiêu chảy do Rotavirus hoặc người bình thường bị rotavirus phân sẽ trở thành nguồn gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là môi trường nước có thể tiếp xúc với đồ vật.

Ngoài ra, virus rota còn lây lan qua đường hô hấp.

Tình trạng mất nước

Mất nước là thuật ngữ bác sĩ sử dụng để chỉ tình trạng khi cơ thể mất quá nhiều nước. Mất quá nhiều nước là hiện tượng báo động bởi vì cơ thể sẽ cần một lượng nước nhất định để duy trì các hoạt động sống. Một thuật ngữ khác mà các bác sĩ đôi khi sẽ sử dụng là “giảm thể tích”.

Hơn nữa, trẻ là đối tượng dễ bị mất nước hơn người lớn do một vài yếu tố sau:

Cơ thể của trẻ em nhỏ hơn người lớn
Trẻ em có nhiều khả năng bị nhiễm vi-rút gây nôn và tiêu chảy dẫn đến mất nước.
Và trẻ thường chỉ uống nước khi được người lớn lấy cho

Phân loại tiêu chảy cấp

Nhóm 1 là tiêu chảy cấp xâm nhập có kèm theo sốt và phân có máu thường gặp trong các trường hợp viêm ruột xuất tiết hay do ký sinh trùng.

Nhóm 2 là tiêu chảy cấp không xâm nhập không kèm theo sốt và phân có máu nhưng thường là do nhiễm virus tính chất phân toàn nước ít đau bụng.

Triệu chứng của bệnh

Tiêu chảy cấp ở trẻ em dù ở nhóm nào phía trên cũng thường kèm các triệu chứng sau:

Một số biểu hiện bạn dễ nhận thấy được

Tình trạng phân của trẻ: Lỏng, nhiều nước tiêu chảy nhiều lần trong ngày có thể từ 10 – 15 lần/ ngày. Phân có mùi chua, nhầy nhầy, trường hợp bị lỵ phân sẽ có nước lẫn máu.
Buồn nôn và nôn ói: Trẻ bị tiêu chảy cấp đi kèm buồn nôn ói có thể là do mắc bệnh Rotavirus hoặc do tụ cầu. Trẻ có biểu hiện nôn liên tục hoặc vài lần trong ngày cơn buồn nôn thường xảy ra sau khi ăn. Điều này sẽ khiến cho cơ thể của trẻ bị mất nước H+ và clo.
Ăn kém và biếng ăn: Đây là triệu chứng xuất hiện sớm, trẻ thường từ chối các thức ăn thông thường và chỉ thích uống nước.

Mất nước: Trẻ nôn nhiều hoặc tiêu chảy có thể dẫn tới tình trạng mất nước và chất điện giải. Do đó, mẹ cần sớm phát hiện để tránh nguy cơ trẻ bị mất nước toàn thân.
Tinh thần: Trẻ có biểu hiện vật vã, quấy khóc nhiều. Trẻ mệt lả, li bì hôn mê nếu tình trạng mất nước nặng; hoặc sốt do giảm khối lượng tuần hoàn.
Khát nước: Do cơ thể bị mất nước nên trẻ thường hay cảm thấy khát.
Nước mắt: Đây là dấu hiệu chứng tỏ trẻ bị mất nước trung bình. Trẻ khóc không có nước mắt, mắt bị trũng hoặc rất trũng; và khô.
Miệng và lưỡi: Nếu cho ngón tay sạch và khô trực tiếp vào trong miệng và lưỡi trẻ. Khi rút ra thấy tay khô thì có nghĩa là trẻ bị mất nước.
Độ chun giãn da: Khi véo da thành bụng và đùi rồi bỏ ra nếp hằn da thường mất nhanh, nếu nếp véo da mất đi chậm; hoặc rất chậm trên 2 giây là biểu hiện của mất nước nặng.
Thở: Trẻ thở nhanh do tăng chuyển hóa ở những trường hợp mất nước nặng.

Một số biểu hiện về đường hô hấp

Một số biểu hiện về đường hô hấp: Ho, chảy mũi; mệt mỏi, khám thấy viêm họng cấp, phát ban.

Tiêu chảy cấp ở trẻ em thường rất nguy hiểm vì gây ra tình trạng mất nước cho cơ thể. Do đó, khi thấy trẻ có các triệu chứng trên. Mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ điều trị kịp thời và đúng cách. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong do mất nước nhiều hoặc nhiễm trùng ruột.

Nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em

Do Virus

Các loại virus có thể gây tiêu chảy cấp ở trẻ bao gồm virus Norwalk; cytomegalovirus và hepatitis. Rotavirus là một nguyên nhân phổ biến gây ra tiêu chảy cấp ở trẻ em.

Do vi khuẩn và ký sinh trùng

Thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm có thể truyền vi khuẩn và ký sinh trùng vào cơ thể trẻ. Trường hợp này thường xảy ra khi trẻ đi du lịch hoặc đi đến một nơi lạ. Clostridium difficile là một loại vi khuẩn gây nhiễm trùng nghiêm trọng dẫn đến tiêu chảy. Có thể xảy ra sau một đợt điều trị bằng thuốc kháng sinh hoặc trong khi đang điều trị tại bệnh viện.

Do thuốc

Nhiều loại thuốc như kháng sinh có thể gây ra tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ em. Thuốc kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn tốt và xấu làm mất sự cân bằng tự nhiên của vi khuẩn trong ruột và khiến trẻ bị tiêu chảy cấp.

Trẻ không dung nạp Lactose

Lactose là một loại đường được tìm thấy trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Trẻ gặp vấn đề trong việc tiêu hóa Lactose sẽ bị tiêu chảy khi ăn các sản phẩm từ sữa. Không dung nạp Lactose có thể tăng theo tuổi tác, vì mức độ enzyme giúp tiêu hóa đường sữa sẽ giảm dần theo độ tuổi.

Do fructose

Fructose là một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong trái cây và mật ong. Đôi khi nó được thêm vào như một chất làm ngọt cho một số đồ uống. Những trẻ gặp vấn đề trong việc tiêu hóa fructose cũng thường bị tiêu chảy cấp khi dùng những loại thực phẩm này.

Do các chất ngọt nhân tạo

Sorbitol và mannitol – chất làm ngọt nhân tạo có trong kẹo cao su và các sản phẩm không đường khác – có thể gây tiêu chảy cấp ở trẻ.

Chăm sóc trẻ bị tiêu chảy cấp sao cho đúng?

Vậy khi trẻ bị tiêu chảy cấp, mẹ nên chăm sóc trẻ như thế nào? Dùng thuốc điều trị tiêu chảy cấp cho trẻ em ra sao?

Cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường. Với trẻ đang bú mẹ thì cần cho bé bú thường xuyên hơn và lâu hơn bình thường vì trẻ cần năng lượng để hoạt động; và để chống đỡ bệnh tật.
Cho trẻ uống dung dịch ORS – “nước biển khô”: một gói pha 1 lít nước chín, uống 50-100ml sau mỗi lần tiêu tiêu chảy ở trẻ < 2 tuổi, 100-200ml ở trẻ > 2 tuổi, cho trẻ uống từng muỗng hoặc uống từng ngụm nhỏ.
Cho trẻ uống viên kẽm theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ: Nhiều mẹ thấy trẻ bị tiêu chảy cấp thường sẽ có thói quen hạn chế cho trẻ ăn. Tuy nhiên, thực tế trong giai đoạn này, trẻ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để có thêm sức đề kháng và nhanh chóng khỏi bệnh.

Mẹ cũng cần lưu ý: Trẻ không có dấu hiệu mất nước và vẫn chơi, ăn, bú khá thì hoàn toàn có thể xử lý bệnh tại nhà. Không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, mà chưa có sự chỉ dẫn của bác sĩ mẹ nhé!

Cần đưa trẻ đến bác sĩ khi nào?

Nếu trẻ dưới 6 tháng tuổi bị tiêu chảy cấp, mẹ hãy cho bé tới bệnh viện ngay vì trẻ rất dễ bị mất nước và chuyển biến nặng. Ở trẻ lớn hơn, mẹ nên cho bé đến bác sĩ nếu có các dấu hiệu sau đây:

Phân có máu.
Có dấu hiệu mất nước
Nôn ói nhiều, mặc dù mẹ đã cho trẻ uống chậm; ít, thường xuyên.
Biếng ăn; không chịu ăn.
Trẻ đi tiêu thường xuyên; liên tục.
Dịch nôn ói của trẻ có màu xanh lá cây.
Trẻ mệt mỏi, lừ đừ, quấy khóc liên tục; hoặc nếu bạn thấy trẻ ngủ nhiều, khó đánh thức.
Tiêu chảy vẫn không hết sau 7 ngày.
Trẻ sốt và đau bụng nhiều.

Tiêu chảy cấp ở trẻ em là bệnh phổ biến và rất nguy hiểm nếu như mẹ lơ là, không chăm con chu đáo. Hy vọng qua bài viết này, mẹ sẽ có thêm kiến thức trong việc chăm sóc trẻ bị tiêu chảy cấp nhé!

Ngoài ra, nếu mẹ muốn tìm kiếm những thông tin khác thì hãy xem qua trang GAZ.

Nguồn: Huggies.com.vn