Cách bổ sung kẽm cho trẻ nhỏ để giúp bé tăng trưởng tốt hơn

Kẽm cần thiết cho chức năng của hệ thống miễn dịch. Những người thiếu kẽm dễ bị nhiễm trùng, cảm lạnh và cúm. Các triệu chứng thường gặp khi thiếu kẽm là chậm lớn, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, chậm phát triển chiều cao. Theo thống kê, tại Việt Nam có đến 40% trẻ em dưới 1 tuổi bị thiếu kẽm. Vậy làm cách nào để bổ sung kẽm cho trẻ? Liều lượng bổ sung cho trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh như thế nào là phù hợp nhất? Hãy cùng với GAZ theo dõi bài viết sau để biết thêm chi tiết.

Tình trạng thiếu chất dinh dưỡng ở trẻ em

Ở Việt Nam, tình trạng thiếu vitamin A, thiếu máu do thiếu sắt; thiếu kẽm vẫn còn thiếu có ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng.

Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi ở Việt Nam là 27,8%, cao hơn 31,2% so với khu vực miền núi và nông thôn (28,4%); và thấp hơn ở khu vực thành thị (22,2%).

Tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng của trẻ dưới 5 tuổi là 13%; và tỷ lệ thiếu vitamin A ở trẻ dưới 5 tuổi cũng cao hơn ở miền núi (16,1%), nông thôn (13,1%); và thành thị. thấp (8,2%).

Tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em dưới 5 tuổi ở mức cao là 69,4%; đặc biệt ở khu vực miền núi (80,8%), khu vực nông thôn (71,6%); và khu vực thành thị tuy thấp nhưng vẫn ở mức cao (49,7%). ).

Số liệu trên cho thấy gần một phần ba trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu máu; và hơn hai phần ba thiếu kẽm. Mặc dù tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ em dưới 5 tuổi thấp hơn so với thiếu máu do thiếu sắt; và thiếu kẽm nhưng vẫn ở mức có ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng theo tiêu chuẩn đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới. Ước tính ở Việt Nam có khoảng 7,5 triệu trẻ em dưới 5 tuổi và số trẻ em bị thiếu vitamin A tiền lâm sàng là gần 1 triệu trẻ.

Kẽm có vai trò như thế nào đối với trẻ?

Giúp trẻ tăng trưởng tốt hơn

Kẽm giúp tăng sản sinh tế bào, từ trong giai đoạn bào thai đến quá trình phát triển của trẻ về sau. Bà mẹ mang thai thiếu kẽm có nguy cơ sinh non gấp 3 lần; trẻ sinh ra nhẹ cân, chiều cao thấp hơn so với bà mẹ mang thai bình thường. Thiếu kẽm trẻ sẽ chậm tăng trưởng; dễ bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển; rối loạn sự hình thành xương, kém chiều cao cân nặng, chậm dậy thì, giảm chức năng sinh dục. Bổ sung đủ kẽm; trẻ thấp lùn có thể đạt chiều cao bình thường, chứng suy dinh dưỡng cũng sẽ sớm được cải thiện.

Kẽm có trong cấu trúc tế bào của 80 loại enzym bao gồm các enzym trong hệ thống vận chuyển, thủy phân, đồng hóa, xúc tác phản ứng gắn kết các chuỗi AND, xúc tác các phản ứng sinh năng lượng  như các enzym gan, các enzym chống ôxy hóa và hoạt hóa các enzym khác.

Thúc đẩy các quá trình sinh học

Kẽm tác động đến hầu hết các quá trình sinh học, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp acid nucleic, protein, những thành phần căn bản của sự sống. Rất nhiều các cơ quan tổ chức khi thiếu kẽm dễ sinh các biểu hiện bất thường hay bệnh lý. Cụ thể:

• Kẽm giúp tổng hợp- bài tiết hormone tăng trưởng làm tăng cường khả năng miễn dịch, chống nhiễm khuẩn, thiếu kẽm dễ sinh các bệnh.
• Kẽm có nồng độ cao trong não ở vùng đồi hải mã (hippocampus); vỏ não, bó sợi rêu,… Vì vậy, nếu bị thiếu kẽm sẽ dẫn tới các rối loạn thần kinh; gây bệnh tâm thần phân liệt.
• Kẽm điều hòa chất chuyển vận thần kinh; thiếu kẽm sẽ dẫn đến rối loạn tập tính.
• Kẽm giúp vận chuyển canxi vào não, thiếu kẽm khiến sự vận chuyển này bị trở ngại; dễ sinh cáu gắt.
• Kẽm điều hòa chức năng nội tiết tố của tuyến yên; sinh dục, giáp trạng, thượng thận. Kết hợp với hệ thần kinh nội tiết tố điều hòa hoạt động sống bên trong; phản ứng linh hoạt với các tác động bên ngoài giúp cơ thể thích nghi với hoàn cảnh. Do đó, thiếu kẽm con người kém thích nghi với các biến đổi của môi trường
• Kẽm phân bổ vào da tóc; móng giúp chúng phát triển bình thường, thiếu kẽm khiến tóc xơ cứng; màu tóc chuyển vàng, móng tay dễ gãy; mọc chậm; da khô, sạm; xuất hiện bớt trắng trên da.

Ngoài ra, thiếu kẽm còn làm cho sự nhạy cảm của vị giác giảm hoặc mất hẳn; gây tình trạng chán ăn, ăn không ngon, và có thể gây ra một số bệnh lý như viêm niêm mạc miệng… Vậy làm thế nào để chăm sóc con không bị thiếu kẽm.

Liều lượng kẽm cần thiết phải bổ sung cho trẻ

Khi nào nên bổ sung kẽm cho trẻ? Kẽm đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Vì thế, trong mỗi giai đoạn phát triển, mẹ cần chú ý bổ sung cho trẻ như sau:

• Trẻ từ 7 tháng đến 3 tuổi: 5mg kẽm nguyên tố/ngày
• Trẻ từ 4-13 tuổi: 10mg kẽm nguyên tố/ngày
• Người lớn: 15mg kẽm nguyên tố/ngày.
• Phụ nữ có thai: 15 – 25mg kẽm nguyên tố/ngày.

Biểu hiện của việc trẻ thiếu kẽm như thế nào?

Khi trẻ thiếu kẽm kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Vì vậy, mẹ có thể nhận biết thông qua một số biểu hiện như:

• Chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng; thấp còi hơn bạn bè đồng trang lứa. Do thiếu kẽm sẽ ảnh hưởng đến vị giác và khứu giác của trẻ; khiến trẻ không còn cảm giác ngon miệng khi ăn. Về lâu dài, trẻ sẽ biếng ăn; lười ăn, gây ra tình trạng suy dinh dưỡng, thấp còi, chậm tăng trưởng chiều cao .
• Rối loạn tiêu hóa và rối loạn chuyển hóa: Trẻ sẽ có biểu hiện đầy bụng, táo bón, buồn nôn và nôn.
• Rối loạn giấc ngủ: Gây trằn trọc, khó ngủ; trẻ ngủ không sâu giấc, quấy khóc đêm kéo dài; rối loạn cảm xúc: thờ ơ, lãnh đạm với mọi thứ, thay đổi tính cách hoặc trầm cảm; suy nhược thần kinh như giảm trí nhớ, đau đầu, dễ bị kích thích,…
• Suy giảm chức năng miễn dịch: Trẻ dễ bị viêm đường hô hấp tái phát như viêm mũi họng; viêm phế quản phổi, dễ viêm đường tiêu hóa; viêm da, viêm niêm mạc,…
• Tổn thương biểu mô: Trẻ thường xuyên bị khô da, viêm da; bong da, nám da,… viêm lưỡi; viêm niêm mạc miệng, khi bị thương thì vết thương lâu lành, tóc dễ gãy, rụng tóc; loạn dưỡng móng,…
• Tổn thương mắt: Một biểu hiện của trẻ thiếu kẽm khác là sợ ánh sáng; hay bị quáng gà, mất khả năng thích nghi với bóng tối, khô mắt; loét giác mạc,…

Những thực phẩm có thể bổ sung kẽm cho trẻ

Mẹ có thể bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh bằng cách luôn cung cấp cho mình thực đơn giàu kẽm. Vì sữa mẹ sẽ là nguồn dinh dưỡng quý giá cho trẻ.

Với các trẻ đã bước vào giai đoạn ăn dặm; có rất nhiều cách bổ sung kẽm cho bé, trong đó việc sử dụng nguồn thực phẩm để bổ sung cho trẻ được đánh giá hiệu quả và an toàn nhất. Dưới đây là một số nguồn thực phẩm bổ sung kẽm cho trẻ mẹ cần lưu ý:

Hải sản

Hàu

Hàu là loại hải sản đứng đầu danh sách giàu kẽm. Một con hàu có kích thước vừa chứa đến 5,3 mg kẽm. Bên cạnh đó, hàu cũng rất giàu protein, ít calorie, giàu các loại vitamin và khoáng chất như vitamin C, B12 và sắt. Mẹ có thể chế biến nhiều món ăn với hàu, tuy nhiên hãy nấu thật chín nhé!

Cua, tôm

Đây là 2 loại hải sản điển hình giàu chất kẽm. Ngoài cua và tôm ra, một số loại cá như: cá mòi, cá hồi, cá bơn cũng chứa kẽm nhưng với lượng ít hơn. Màu sắc vàng bắt mắt của cua và tôm khi nấu chín sẽ hấp dẫn khiến bé thích thú với bữa ăn. Bên cạnh đó, nguồn kẽm từ cua và tôm còn rất tốt cho sức khỏe tim mạch của trẻ.